صنعت لبنیات عموما در بسیاری از کشورها یه عنوان بزرگترین منبع تولید فاضلاب صنایع غذایی محسوب می شود.با توجه به اینکه آلاینده های لبنی اساسا دارای منشا آلی هستند بایستی اثرات زیست محیطی آنها بطور مستمر پایش گردد.بطور کلی فاضلاب در صنعت لبنیات، حاوی مقادیر بالایی از مواد آلی مانند پروتئین ها، کربو هیدرات ها، چربی ها و جامدات معلق می باشد.بنابراین مقدار BOD ،COD و نیتروژن در این فاضلابها اساسا بالا بوده و دارای نوسانات PH می باشند.

مشخصات و منابع تولید فاضلاب در صنایع تولید لبنیات و بستنی:

حجم،غلظت و ترکیب فاضلاب های ناشی از کارخانه تولید لبنیات به نوع محصول، برنامه تولید،روش های عملیاتی و سطح مدیریت آب به کار گرفته شده بستگی دارد.فاضلاب های کارخانه های لبنی به 3 گروه اصلی تقسیم می شوند:

1. آب های ناشی از فرآیند که شامل آب مورد استفاده در فرآیند های خنک سازی و دیگ بخار می باشد. این پساب ها معمولا فاقد آلاینه ها هستند و می توانند با حداقل تصفیه، مورد استفاده مجدد قرار گیرند و یا بطور مستقیم به کانال های هدایت آب های سطحی تخلیه شوند.

2. بیشتر آب مصرفی در یک کارخانه تولید لبنیات،طی علیات جانبی مانند تمیز کردن و شستشوی کف سالن ها، بطری ها و تمیز کردن تانک ها و مخازن(CIP) مورد استفاده قرار می گیرد.اکثر سیستم های CIP شامل 3 مرحله هستند:

شستشوی اولیه با آب بهمنظور حذف هرگونه ماده اولیه اضافی، مرحله دوم شستشو با محلول قلیایی داغ و مرحله سوم شستشوی نهایی با آب سرد

3. فاضلاب بهداشتی کارخانه

ملاحضات اساسی در رابطه با انتخاب CIP و روش های شستشو تا حدود زیادی به پارامتر هایی نظیر BOD،COD، میزان فسفر ناشی از کاربرد اسید فسفریک و سایر دترجنت های حاوی فسفر،حجم بالای آب مورد استفاده جهت CIP بستگی دارد.

فاضلاب های لبنی به دلیل دارا بودن عمده ای از لاکتوز،چربیها و پروتئین(عمدتا کازئین) و مقادیر زیاد نیتروژن و فسفر(موجود در پروتئین شیر)بار آلی نسبتا بالایی دارند.به عنوان مثال BOD آب پنیر حدود 30000 تا 60000 میلی گرم در لیتر و COD آن در حدود 35000 تا 68000 میلی گرم در لیتر می باشد که لاکتوز مسئول تولید 90 درصد BOD و COD می باشد.

روشهای تصفیه فاضلاب تولیدی صنایع لبنی و بستنی:

با توجه به کمیت و کیفیت فاضلاب تولیدی روش تصفیه متفاوت خواهد بود اما بطور کلی روش های زیر جهت تصفیه فاضلاب صنایع لبنیات بکار می رود:

1. متعادلسازی و یکنواخت سازی فاضلاب تولیدی

2. حذف چربی و روغن موجود در فاضلاب بصورت ثقلی یا روش DAF

3. استفاده از سیستم های بیولوژیکی بی هوازی

4. استفاده از سیستم های بیولوژیکی هوازی